KIRKLARELİ’ DEN PORTRELER Prof. Dr. KAMURAN AVCIOĞLU
Ahmet Rodopman
Trakya’ da son günlerde görülen Tarla Tırtılları ile ilgili bilimsel nedenleri araştırırken, bunların Güneş Lekeleri ile ilgili olabileceği öne sürüldüğünü duyunca, Üniversite yıllarımda okuduğum bu konuda yapılan çalışmaları tekrar gözden geçirme gereksinimi gündeme geldi. Doğru hatırlamışım. O yıllarda bir hayli merakımı çeken şu güneş lekeleri konusunda İstanbul Üniversitesi Gözlemevi Araştırma ve Uygulama Merkezinde yapılan ve uluslar arası Kongrelerde önemli ses getiren çalışmaları bir kez daha gözden geçirdim. Bir başka yazımda beni çok heyecanlandıran Astronomi, Astrofizik ve Uzay Bilimleri ile ilgili olarak İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsünden söz edeceğim. 1933 yılında ve sonrasında Almanya’ dan Mustafa Kemal Atatürk ‘ ün özel girişimleri ile gelen dünyaca ünlü bilim insanlarının insanüstü uğraşmaları ile kurulan bu Enstitü’ ye o günün koşullarında en iyi teleskoplar getirilerek zamanının önemli konusu olan güneş lekeleri incelenmiş ve yapılan bilimsel gözlemler tüm dünya literatürüne geçmiştir.
Özel olarak yaptırılıp getirtilen bu özel teleskop sayesinde Türk bilim insanları Dünya çapında saygın bir noktaya gelmişlerdir. Özellikle 1955 yılından sonra bu teleskopta genç ve çok meraklı bir hanım bilim kadınımızın oturup günlerce değil, aylarca değil yıllarca güneş yüzündeki lekeleri incelediğini öğrenince, bu bilim insanını merak ettim. 30 yıl kadar önce hakkın rahmetine kavuşan bu değerli insanın Prof. Dr. Kamuran Avcıoğlu olduğunu ve sevgili Kırklareli’ miz de doğup büyüdüğünü biyografisine ulaşınca öğrendim. Merakım kat be kat arttı. Araştırmalarımı daha da derinleştirme gereksinimi duydum. İstanbul Üniversitesi Yayınlarından, Fen Fakültesi dokümanlarından bulabildiğim bilgileri sizlerle de paylaşmak istedim.
Sanırım Kırklareli’ de çok bilinmeyen değerli bilim insanı Prof. Dr. Kamuran Avcıoğlu’ nu ‘’KIRKLARELİ’ DEN PORTRELER’’ bölümümüzde tanıtarak, bu topraklarda doğup, büyümüş, sonra uzaklaşsa da gönlümüzden kopmamış yüzlerce değerli insanımızın da zamanla sayfalarımızda yer alacağını, bunun içinde sizlerden de öneri ve bilgi isteğimizi bir kez daha yinelemek istiyorum. Kentimize değer katan değerlerimizi tanıyalım, tanıtalım, unutmayalım.
Kamuran Avcıoğlu, 9 Nisan 1932 tarihinde Kırklareli’ de doğdu, ilk okulunu Kırklareli’ de okuyup, orta öğrenimini Kandilli Kız Lisesinde yaptıktan sonra 1952 yılında kaydolduğu İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik-Astronomi dalından 1955 yılında mezun oldu. 1955 yılında Kürsünün başında bulunan Prof. Dr. Gleissberg, Kamuran Avcıoğlu’ nu Astronomi Kürsüsüne asistan kadrosuna almıştır. 1959 yılında doktor unvan’ ını almış, 1967 yılında ‘’HD 217050 yıldızının spektrel incelenmesi’’ konulu tezi ile doçentliğe, 17 Mayıs 1980 yılında ‘’P Cygni atmosferinin spektrel analizi ve yapısı’’ adlı takdim tezi ile Profesörlüğe yükseltilmiştir. Prof. Dr. Metin Hotinli’ nin emekli olmasından sonra Bölüm Başkanlığı’ na atanmıştır. 1957-1958 ile 1963-1964 öğrenim yıllarında ve Şubat 1967, Temmuz-Ağustos 1970, Ağustos-Eylül 1975 tarihinde, Paris, Meudon Rasathanesi Dr. Herman’ ın Spektroskopi Servisiínde, 1 Ağustos- 20 Eylül 1980 arasında da Paris, İnstitut dí Astrophysique’ de Dr. Underhill ile çalışarak bilimsel incelemelerde bulunmuştur. 1971-1978 yılları arasında Fen Fakültesi Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yapan Prof. Dr. Kamuran Avcıoğlu, 1987-1990 yılları arasında da Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm¸ Başkanlığı’ nı yürütmüştür. Prof.Dr. Kamuran Avcıoğlu, İstanbul Üniversitesi Gözlemevi Araştırma ve Uygulama Merkezinin kurucusudur. 1990 yılında kurduğu bu Merkezín Müdürlüğünü de vefatına kadar sürdürmüştür. Astronomiye ne kadar çok gönül verdiğini biricik kızına Feza ismini vermesinden de anlayabiliyoruz. Prof. Dr. Kamuran Avcıoğlu Türk Astronomi Derneği kurucularındandır ve uzun yıllar Yönetim Kurulu üyeliği yapmıştır. Ayrıca Uluslararası Astronomi Birliği, Türk Matematik Derneği ve Üniversiteli Kadınlar Derneği üyesidir ve uzun yıllar bu derneğin Sekreterliğinde bulunmuştur. 26 Ocak 1988 tarihinde seçildiği Fen Fakültesi Dekanlığı görevini hayata gözlerini yumduğu 30 Ocak 1991 tarihine kadar sürdürmüştür.
